Mua Đức

Có ông phú hộ ở miền quê bắc bộ Việt Nam nổi tiếng là người giàu có trong vùng. Tuy là người giàu có và có thế lực trong vùng, ông lại vô cùng rộng lượng và tốt bụng.

Cuối năm sau khi tính toán sổ sách, bèn gọi người quản gia đến, đưa cho xấp giấy nợ và nói: Chú hãy đi đến các làng bên, xem ai còn thiếu nợ thì đòi giúp ta. Sau đó, chú xem nhà ta còn thiếu thứ gì thì lấy tiền đã thu được mua về nhé.

Người quản gia vâng lời ra đi. Cứ đến làng nào có người thiếu nợ, anh lại tập hợp họ lại và nói: Cuối năm rồi, chủ tôi nhắn rằng: ai có khả năng trả nợ thì trả, có ít trả ít, có nhiều trả đủ. Còn ai không có khả năng thì cũng không sao. Kể từ hôm nay, chủ tôi sẽ xóa hết số nợ của những người không thể trả.

Nói xong, anh lấy từng tờ giấy nợ ra, gọi từng người đến hỏi xem họ có thể trả được bao nhiêu. Sau khi nhận lại một phần, phần còn lại anh đốt bỏ. Số tiền thu được, anh lại đem phân phát cho dân nghèo đói trong làng.

Mọi người kinh ngạc hỏi lý do, anh chỉ đáp: “Lệnh của chủ tôi bảo vậy.”

Ai nấy đều xúc động nghẹn ngào, cảm ơn và không ngớt lời ca ngợi tấm lòng ông chủ. Anh đi hết các làng có nợ, đều làm y như vậy. Xong việc, anh trở về.

Ông chủ hỏi: Công việc thế nào rồi?

Người quản gia đáp: Dạ, mọi việc đã xong cả rồi, thưa ông chủ!

Ông chủ hỏi tiếp: Chú mua được những gì cho ta?

Người quản gia đáp: Dạ, con chỉ mua cho ông một thứ: “Đức”.

Ông phú hộ hơi ngạc nhiên, im lặng suy nghĩ hồi lâu, rồi mỉm cười nói: Thế cũng được. Ta tin chú luôn sáng suốt. Thôi, chú nghỉ ngơi đi.

Nhiều năm sau, chiến tranh và dịch bệnh nổi lên, nhà ông phú hộ cũng chịu cảnh tan hoang, vợ con phải tha phương cầu thực sang làng khác. Nhưng lạ thay, đi đến đâu cũng có người dang tay giúp đỡ tận tình, chu đáo. Ông âm thầm dò hỏi và vỡ lẽ: đó là nhờ việc làm năm xưa của người quản gia.

Ông tự nhủ: May mà năm ấy, chú ấy đã mua “Đức” cho ta. Chứ nếu giữ lại tiền bạc, của cải thì trong lúc nguy biến như thế này cũng chẳng giữ được gì!

Ngày nay, người ta thường nghĩ rằng quấn tiền quanh người là an toàn nhất. Nhưng trí tuệ của cổ nhân đã chứng minh rằng: chỉ có “Đức” mới giúp con người tai qua nạn khỏi và được phúc báo lâu dài.